Yapay zeka, birçok fırsat ve yararın yanı sıra bazı tehlikeleri ve riskleri barındıran hassas ve kimileri için de korkutucu bir konu. Eğitim dünyasında yarattığı etkiler ise halen çok karmaşık görünüyor. Konu, hâlâ birçok insanın dikkatini dahi çekmemiş durumda. Kimileri merak içinde konuyu araştırıp kendi halinde öğrenmeye çalışıyor, kimileri ise bu yeni teknolojiyi deneyerek işlerine nasıl entegre edebileceklerini keşfetmeye çalışıyor.

Herkes yolunu bulmaya çalışırken eğitim kurumları için öncelikli konu; eğitimde yapay zekaya dair yol haritası belirleme ihtiyacı.

Okulunuzda bir Yapay Zeka Politikanız Var mı?

Eğitim liderlerinin öncelikli olarak ele alacağı soru: Okulun/kurumun yapay zeka politikası nedir? ChatGPT ve benzeri araçlar gibi teknolojiler hakkında konuşurken, öncelikle kendi eğitim kurumumuzdaki yapay zeka vizyonumuzu ve politikamızı net bir şekilde belirlemek kritik.

Eğitim dışındaki sektörlerde, yapay zeka gibi teknolojileri ele alırken öncelikle strateji ve hedefe ulaşmak için izlenecek yol belirlenir. Teknoloji, amaçlara ulaşmak için kullanılan bir araçtır. Eğitim sektörü için de esasında durum farklı olmamalı. Yapay zeka güçlü bir teknolojik araç; ancak bu aracı hangi hedeflere yönlendirmek istediğimizi ve nasıl kullanmak istediğimizi belirlememiz gerekiyor. Yapay zekanın bizi eğitimde hangi vizyona götürmesini istiyoruz? Nasıl götürmesini istiyoruz? Bu araç öğretmen/eğitmen ve öğrencilerin elinde neye hizmet edecek? Bu soruların cevaplarını öncelikle net bir şekilde ortaya koymanın önemi artıyor.

Bu politikaları oluştururken, eğitim kurumundaki çeşitli paydaşların görüşlerini almak büyük önem taşıyor. Üst yönetimin politikayı belirlemesi ve ardından bu politikayı kuruma dayatması yerine, eğitimcilerin ve hatta öğrencilerin de dahil edildiği katılımcı bir yaklaşım benimsemek kritik olabilir. Böylece sahadaki öğretmenin uzman görüşü, ihtiyaçları ve belki de kaygıları kapsanacak; yapay zeka geleceğine hazırladığımız öğrencilerin de sesi duyulmuş olacaktır.

Politika Oluştururken Bazı Odak Alanları ve Belirleyici Sorular

UNESCO, “AI and Education Guidance for Policy-makers” adlı rehberinde politika oluşturmanın önemini vurguluyor. Bunu yaparken de eğitim liderleri için odaklayıcı bazı vizyon soruları ile karşılaşıyoruz.

1. Eğitim ve öğretim süreçlerini geliştirmek için yapay zeka nasıl kullanılabilir?
2. Eğitimde yapay zekanın etik, kapsayıcı ve adil kullanımını nasıl sağlayabiliriz?
3. Eğitim, insanları yapay zeka ile birlikte yaşamaya ve çalışmaya nasıl hazırlayabilir?

Bu üç önemli soruya verilen yanıtlar, eğitimin evrildiği ve dönüştüğü bu aşamada eminim yol gösterici olacaktır.

Eğitimciler ve Öğrenciler için Kılavuz/Rehber İhtiyacı

YZ politikası oluşturulduktan sonra, eğitimciler ve öğrenciler için, bu politikanın vizyon ve prensipleri doğrultusunda hazırlanmış kılavuz/rehberlere ihtiyaç duyacağız. Bu kılavuzlar, yapay zekayı kurumun politikasına uygun biçimde nasıl kullanacağımızı açık ve anlaşılır bir şekilde ortaya koyacaktır. Örneğin, eğer okulun yaklaşımı yapay zekayı kucaklıyor ve belirli bir çerçeve içerisinde ödevlerde kullanılmasını destekliyorsa, öğrenciler için kesinlikle nasıl kullanmaları gerektiğine dair kılavuzlar sunulmalıdır.

Kısacası, önce vizyonu sonra da bu vizyonun pratikte nasıl çalıştığını belirlemek iki önemli adım olarak bizleri bekliyor.

Bitirirken birkaç kaynak önerisi;

Okulunuz İçin Bir Yapay Zeka Politikası Geliştirme Rehberi

Okullarda Yapay Zekaya Uyum Sağlama İçin Bir Taslak Model: USEME-AI